Dat advies werd natuurlijk meteen opgevolgd door haar grootste belangenbehartiger. Annemarie Jorritsma mocht vorig jaar op BNR al direct beginnen met spinnen. Deeltijdkampioen was het toverwoord dat het moest gaan doen. Het duurde even, maar inmiddels heeft de Partij voor het Grootkapitaal haar regeringspartners weten te overtuigen. Een campagne kon worden gestart. Er moesten wel nog even wat dingen in komen over de zorg. De focus te veel op de economie en het bedrijfsleven deed het niet zo lekker bij de achterban van de ChristenUnie.
Wat was het probleem?
Mensen haken af. Zeker de jongere generatie accepteert de voorwaarden die het bedrijfsleven stelt niet meer, en dat slaat over op anderen. Naar getraumatiseerde boomers die het over luiheid hebben wordt steeds minder geluisterd. En geld alleen werkt niet meer. De eliteslaaf is een uitstervend ras. Het narratief dat iedereen zich binnen onze kenniseconomie kan ontwikkelen en zijn of haar passie tot volledige bloei kan laten komen verliest aan kracht. We bepalen liever zelf waar we onze tijd zinvol aan kunnen besteden. Werk is financiële noodzaak, vrije tijd mentale noodzaak. “Graag meer van dat laatste, a.u.b!”
En het grootste probleem, de oorzaak van dit alles, de keerzijde van de almaar groeiende economie die de rijken steeds rijker maakt en de aarde steeds armer: meer banen voor evenveel personeel betekent meer macht naar de werkende klasse. Dat is simpele marktwerking. Mensen kunnen eindelijk zeggen wat ze er écht van vinden. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn van onze arbeidsmarkt. De grote bedrijven moeten wel de gulle gevers van felbegeerd werk blijven, die vanwege hun maatschappelijke bijdrage qua werkgelegenheid en hun keuze voor ‘ons land’ uiteraard een flink belastingvoordeel hebben verdiend. Dus er moet heel snel wat aan het personeelsaanbod gedaan worden.
Maar we zijn toch al steeds meer gaan werken? En al die technologische ontwikkelingen sinds de industriële revolutie? Hoeveel hebben we überhaupt nodig?
Ja, we produceren steeds meer inderdaad. Of ja, we “produceren” kennis eigenlijk. De producten halen we wel uit China. Dat de economie moet groeien is op termijn natuurlijk een onhoudbare opvatting. Alle signalen uit de natuur wijzen erop dat we verkeerd bezig zijn. En nee, we hebben al die spullen en betaalde diensten niet nodig, maar het is de enige manier om de status quo in onze samenleving in stand te houden. En daarom moeten we ten allen tijden zoveel mogelijk betaald werk blijven doen. Ook AI gaat daar niets aan veranderen, mocht je je dat afvragen.
Hoe luidt die status quo dan?
“De economie moet groeien, opdat het kapitaal haar rendement blijft houden en haar machtspositie verstevigt, zonder dat de middenklasse in de problemen komt”. Zie investeerders als een lintworm. Die wordt steeds groter zo lang we hem voeden, maar we kunnen niet alleen onszelf voeden, alleen allebei. En de lintworm pakt zoveel hij kan. Ons lichaam moet steeds verder groeien om dat te faciliteren. Anders gaat het pijn doen.
Partijen die zichzelf liberaal noemen, maar in werkelijkheid dienstbaar zijn aan deze lintworm, zijn er op uit, om ons zo afhankelijk mogelijk te maken van steeds minder, maar steeds grotere bedrijven. Het creëren van steeds meer schulden bij de werkende klasse maakt afhankelijk, omdat we pas iets om te leven overhouden, nadat we onze rente over die schulden hebben betaald. Onze grootste schuld is het NIET hebben van een woning, een primaire levensbehoefte. De huur of hypotheekrente is ons negatief basisinkomen en zorgt ervoor dat we meer moeten produceren dan we nodig hebben. En degenen die ons daarvoor genoeg kunnen betalen, je raadt het al, dat zijn dan weer die bedrijven, in handen van investeerders.
Het is een totale catch 22 is: als we meer gaan werken, stijgen de prijzen door toegenomen bestedingsruimte. Iedereen die na ons komt moet steeds hogere schulden aanvaarden om aan de basisbehoefte te voldoen. Gelukkig is de jongste generatie goed bezig aan dat principe niet meer mee te werken en deze eindeloze lus aan het doorbreken. Zullen we met ze meedoen, in plaats van ze af te zeiken? Ook al gaat het op veel plekken wellicht pijn doen, zullen we de parasiet op dieet zetten en langzaam uit ons lijf doen verdwijnen? Daarmee helpen we niet alleen onszelf, maar vooral de generaties na ons.